İlkyazımızda, aldığı görevler, ikincide Türk Siyasetindeki ağırlığı, bu hafta ise yaptıkları ile en kıymetli ‘’Devlet ve Siyaset Adamı’’ sıfatını nasıl kazandığı ve geciken vefa gerçeğini yazmaya çalışacağız. Yazacağız yazmasına da umarım o vefa 90 yaşında ve kendisi hayatta iken, onun da göreceği şekilde gösterilir.
Aslında bizlere bıraktığı en önemli hasleti, sahip olduğu beyefendi kişiliğidir. Siyasetin kibarca, nazik bir şekilde de yapılabileceğini gösteren, barışçıl, insancıl ve toparlayıcı yapısıdır. Siyasete olmazsa olmaz şeklinde asla bakmamıştır. Defalarca çekilmek istemiş fakat bunda çevresel faktörlerden dolayı başarılı olamamıştır. Siyaseti tanımlarken, ‘’Siyaset çoğu zaman, hak eden insanları, hak ettikleri yere getirmediği gibi, bazılarına, da hak ettiklerinden, layık olduklarından çok fazlasını sunabiliyor’’ demiştir.
Necmettin Cevheri’nin aktif siyasete atıldığı yıllarda, Urfa’ya koca bir köy desek yerinde olur. En temel hak olan eğitim ve sağlıkta ülkenin çok gerisinde kalmıştı. Ulaşım ve tarımda bile verimli ovalara rağmen gereği kadar kıymet verilmemişti. Fabrika ve iş imkânları mı? Onlar da hak getire. Kendisine Urfa’ya ne yaptın diye sorulduğunda ‘’Milletin malını millete verdik, biz bir şey yapmadık’’ diyebilmiştir.
Son zamanlarda özel teşebbüs eliyle yapılan fabrikalar o yıllarda daha çok devlet eliyle yapılırdı. Mesela; Tekel Üzüm İşleme Fabrikası (1965), Et ve Balık Kurumu Kombinaları (1968), Zirai Aletler Fabrikası (1974), Hilvan Yem Fabrikası (1976), Çimento Fabrikası (1977), Yapağı Tiftik Fabrikası (1977), Siverek Süt Fabrikası (1977). Bu yatırımlar o yıllarda Urfa’lılar için ciddi bir iş kapısı olmuştu. Su ile ilgili; Edene Grubu İçme Suyu Projesi (1968), Hanak Grubu İçme Suyu Projesi (1968), Harran Yer Altı Sulamaları Projesi, Ceylanpınar Yer Altı Sulamaları Projesi. Şanlıurfa’ya kazandırılan Bölge Müdürlükleri; DSİ 15. ve 16. Bölge kuruluşu (1977), YSE Bölge Kuruluşu (1977), Vakıflar Bölge Müdürlüğü. O yıllarda sadece Urfa merkezde bir lise bulunuyordu, ilçelerde ise hiç lise yoktu. Urfa Hemşirelik Okulu (1966), Urfa Kız Öğretmen Okulu (1968), Urfa Ticaret Lisesi (1973), Ziraat Fakültesi (1977), Meslek Yüksek Okulları (1977) ile eğitimde de gereğini yapmıştır. Enerji ile ilgili; Urfa Enterkonnekte Elektrik Sistemine Seyhan ve Keban yoluyla bağlanması. Yine o yıllarda yapılan Hükümet Konağı (1966), Kapalı Spor Salonu (1967), İlçelerin ilk defa karayolu ile merkeze bağlanması (1968), Yarı Olimpik Yüzme Havuzu (1972), Abide Sırrın Bulvarı (1970), 500 Evler Projesi (1977)
Tabi bu yapılanlar şimdi ifade edeceğim kalıcı eserlerin yanında biraz küçük kalıyor olabilir. Şehrin talihini değiştiren en önemli hizmet olan GAP PROJESİ dünya çapında bir hizmettir, bir şaheserdir. 3 Nisan 1977’de temelleri atılan Urfa tünelleri için ‘’Ağrı dağının karlı suları Urfa ile buluşacak’’ demiştir. 9 Kasım 1994’te ise dediği olmuş, Başbakan Süleyman Demirel ile temellerini attığı tünellerin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Başbakan Tansu Çiller ile birlikte açılışını yapmıştır. Yapılan o tüneller dünyanın en büyük tünelleri idi. Her konuşmasında ‘’GAP PROJESİ Cumhuriyetin kendisinden sonraki en büyük eseridir, çünkü Cumhuriyet bu millet için başlı başına bir eserdir, GAP dünyanın en büyük projelerinden biridir’’ diyordu. Öncülüğünü yaptığı Gap Havalimanı da bu ülkenin en büyük projelerinden birisi olacaktı. Bir hibe projesi başarısı ile yapılan havalimanı 4000 metre pist uzunluğu ile Türkiye’nin en büyük pistine sahip havalimanı olacaktı. Yine o yıllarda 30.000 kişilik kapasite ile Türkiye’nin en büyük stadı Şanlıurfa’da inşa edilmeye başlanmıştı. Dergah Projesi ve Dergah Camisi ise bu şehrin bir vitrini olacaktı. O bölgede bulunan 200’e yakın ev 20’ye yakın işyeri kamulaştırmaya gitmeden rayiç bedel ile satın alınmış ve yıkılarak bugün kullandığımız alan ortaya çıkarılmıştır. Dergah Projesine Süleyman Demirel’de hassasiyet göstermiş hem kamu kaynaklarını hem de özel bütçesini kullanmıştır. 1977’de şehrin en büyük hastanesi olan o zamanki ismi ile Sosyal Sigortalar Hastanesi şimdiki ismi ile Balıklı Göl Devlet Hastanesini yaptıktan sonra Doğru Yol Partisi iktidarında ise Esentepe’de 500 yataklı Devlet Hastanesini projelendirmiştir. Yine şehir ulaşımı adına çok ehemmiyetli olan Otoban’nın Şanlıurfa’ya kadar gelmesini sağlamıştır. 20 Mayıs 1992’de Harran Üniversitesinin temellerini Süleyman Demirel ile birlikte atmıştı. Arap atları için haklı bir şöhrete sahip Şanlıurfa’da bir Hipodrom şarttı. Şu an kullandığımız Hipodrom’da o yıllarda yapılmaya başlanmıştı. Gap Projesinden sonra yine Fırat’ın üzerine bir baraj yapılacaktı, bu baraj Birecik Barajı idi ve temelleri atılmıştı. Bir şehrin büyümesi tabi ki o şehrin sanayisi ile mümkündür. İşte bu bilinçle Şanlıurfa Organize Sanayi Bölgesinin temelleri o yıllarda atılmıştı.
İşte ‘’Cevheri Urfa’ya ne yaptı?’’ diyenler için bildiklerimi yazmaya çalıştım. Peki, Urfa Cevheri’ye ne yaptı. 1994 yılında faaliyete geçmesinde emekleri olan sanayi sitesine bile darbeci bir askerin ismini verdik. Kenan Evren Sanayi Sitesi, şimdiki ismi ile Evren Sanayi Sitesi. Vefa bizim için bir semt ismi olmamalıydı. Peki, geç mi kaldık, tabi ki hayır.
Kalın sağlıcakla efendim…
