Hem Trump’ın seçildiği 8 Kasım 2016 seçimlerini hem de Biden’ın kazandığı 3 Kasım 2020 seçimlerini izleyen tecrübeli biri son yayınladığım Optimar’ın anketi üzerine aradı.
Anketten çıkan sonuçlar üzerinde konuştuktan sonra bir gözlemini paylaştı.
“Trump’ın seçimi kaybettiği son 1 yıl içinde anketler üzerinden bir algı oluşturmaya çalıştılar. Bu Trump gidiyor algısıydı. Böylece sandığa gitmeyen Demokrat Parti seçmenini motive etmeye çalıştılar, kazanıyoruz duygusunu oluşturarak onların sandığa gitmesini teşvik ettiler” dedi.
Sadece anketlerin oluşturduğu algı değil, Trump’ı götüren koronavirüs sürecini berbat bir şekilde yönetmesi oldu. Ancak bu algı konusundaki tespit önemliydi.
ANKETLER PARTİSİ
Bir süredir muhalefet partilerinin sağladığı kaynakla kamuoyu araştırması yapan bazı şirketler AK Parti’nin oylarını düşük gösterme konusunda bir yarış içine girdiler. En düşük veren ihaleyi kapacak. AK Parti’yi barajın altında gösteren ipi göğüsleyecek. Öyle ki bir muhalefet partisi oylarını yeterince yüksek göstermediği için çalıştığı bir kamuoyu araştırma şirketine çalışma vermemeye başlamış.
HORMONLU SONUÇLAR
AK Parti’nin olduğundan yüksek gösterilmesinin AK Parti’ye bir yararı olmadığına inanıyorum. Ama olduğundan düşük gösterilmesinin de muhalefete bir faydası yoktur. Hormonlu sonuçlar seçim gecesi hüsran yaşanmasına neden olur.
AK PARTİ’DE YAŞANANLAR
2011 seçimleriydi. Kılıçdaroğlu çiçeği burnunda bir genel başkandı. Erdoğan miting meydanlarında Kılıçdaroğlu’nun soyunu sopunu gündeme getirince, AK Parti’nin oyları gerilemeye başlamıştı. Erdoğan’ın Çorum mitingi vardı. Bunun üzerine mitinglere bir günlük ara verildi. Kampanya dilinin oyları düşürdüğü gerçeği Erdoğan’ın önüne konuldu.
Negatif dil bırakılıp, kampanyanın kalan kısmında pozitif, kucaklayıcı ve kapsayıcı bir dil kullanıldı. AK Parti’nin oyları tekrar tırmanışa geçti ve 12 Haziran 2011 seçimlerini yüzde 49.83 oy oranı ile kazandı.
CHP’Yİ YANILTAN ANKETLER
Seçim gecesi parti genel merkezlerini gezip, gözlemlerde bulunmaya özen gösteririm.
1 Kasım seçimlerinin olduğu gece CHP’nin seçim merkezini ziyaret etmiştim. Büyük bir moral bozukluğu yaşanıyordu. Oysa yüzde 25.31 oy alan CHP, klasik oy oranını korumuş, bir hezimet yaşamamıştı.
Seçim kampanyasının koordinatörüne moral bozukluğunun nedenini sormuştum. “Biz yüzde 35 bekliyorduk. En azından yüzde 30’un üstüne çok rahat çıkarız diyorduk. Ama yüzde 25’te kalınca şoka uğradık” demişti. O sırada seçimden 15 gün önce üzerine tarih atıp, cüzdanımda sakladığım anket sonuçlarını çıkarıp uzatmıştım. “Bu oranlar seçim sonuçlarını doğruluyor” demiş, ardından eklemişti, “Bize gelen anketlerde yüzde 30’un altına hiç düşmemiştik. Anketler bizi yanılttı”.
ANKETLER YANILTMAMALI
2023 seçimlerinde ne olur bilemem. Demek istediğim kamuoyu araştırmaları ayna gibi olmalı. Partilerin gerçekleri görüp, doğru politikalar oluşturmalarına katkı yapmalı. Ama anket firmaları kamuoyunun eğilimlerini tespit etmek yerine kamuoyu oluşturmaya, algı operasyonları yapmaya soyunursa en büyük zararı hizmet verdikleri partilere yaparlar.
İYİ PARTİ’NİN OY ORANI
Son olarak yayınladığım Optimar’ın anketindeki İYİ Parti’nin oy oranı tartışmalara neden oldu. Optimar’ın başkanı Hilmi Daşdemir’e sorduğumda tespitlerinin o yönde olacağını, sapmalar olsa dahi bir kasıtlarının bulunmadığını söyledi. İYİ Parti’yi bir yükseliş eğiliminde görüyorum. Ankette İYİ Parti’nin daha çok millet ittifakından oy aldığı, CHP’den İYİ Parti’ye kaymaların yaşandığı görülüyor.
Ama bu yükseliş eğilimi İYİ Parti’yi şımartmamalı. Dahası aşırı özgüven patlamasıyla iletişim kazaları yaşatmamalı.
ANKET PARTİSİ
Tekrar başa dönecek olursak, 2023 seçimlerine 2 yıl kala anketler üzerinden bir algı operasyonu yaşanıyor. Bu ülkede bir iktidar partisi var, muhalefet partileri var. Artık bir de anket partileri oluştu.
YENİ PARTİLERİN OY ORANI
Madem anketlerden söz açıldı, bu kez Optimar’ın yeni kurulan ya da kurulacak olan partilerle ilgili araştırmasının sonuçlarını paylaşayım.
MUHARREM İNCE
Muharrem İnce, Memleket Partisi’ni kurarak yola çıktı. Optimar, “Muharrem İnce’nin kuracağı partiye oy verir misiniz?” diye sormuş.
Ankete katılanların yüzde 68.1’i “Hayır” diyor. Yüzde 14’ü ise fikrinin olmadığını belirtiyor. Ama yüzde 17.9’u “Oy verebilirim” diyor. Muharrem İnce’nin partisinin kuruluşta daha büyük bir dalga meydana getirmesini bekliyordum. Ama yine de ikna edebilirlerse kendilerine oy verebileceğini söyleyen önemli bir kitle mevcut.
ÜMİT ÖZDAĞ
Ümit Özdağ’ın milliyetçi partisi de kuruluş için gün sayıyor. Ümit Özdağ’a ilgi daha önce düşüktü. Ümit Özdağ’ı bir süredir yayınlarda daha sertleşmiş olarak görüyorum. Belki bunun etkisi vardır. “Ümit Özdağ’a oy verebilirim” diyenlerin oranı yüzde 8.3’e yükselmiş.
“Oy vermem” diyenlerin oranı yüzde 70.2 olurken, “Fikrim yok” diyenler yüzde 21.5 çıkıyor. Ümit Özdağ’ın çok çalışması lazım.
SARIGÜL’ÜN OY ORANI
Mustafa Sarıgül’ün partisiyle ilgili oy oranlarını vermezsek eksik olur. Sarıgül’ün değişim partisinin oy oranı beni şaşırttı. Optimar’ın anketinde Türkiye Değişim Partisi kararsızlar dağıtıldığında yüzde 1 çıkıyor.
TEBRİKLER CHP
İSRAİL’İN Filistin’deki katliamına tepki olarak CHP Genel Merkezi’ne Filistin bayrağı ve “Zulme sessiz kalan dilsiz şeytandır” yazan afiş asıldı.
Filistin’e verdiği destekten dolayı CHP’yi kutluyorum.
Filistin davasının iktidarı ve muhalefeti olmadığını gösterdiği için ayrıca kutluyorum.
Tebrikler CHP...
