Türkiye eğitim sisteminin mevcut durumunu ve yapısal dönüşüm ihtiyacını ortaya koyan rapor, öğrenci sayısındaki ciddi düşüşten sosyal-duygusal gelişim eksikliklerine, öğretmen açığından yükseköğretimdeki nitelik sorunlarına kadar birçok başlıkta çarpıcı bulgular içeriyor.
Öğrenci Sayısında Dikkat Çekici Düşüş
Örgün eğitimdeki toplam öğrenci sayısı son bir yılda yaklaşık 1,2 milyon azalarak 18,7 milyona geriledi. En keskin düşüş lise kademesinde yaşanırken, açıköğretimde kayıtlarını yenilemeyen öğrencilerin sayısının artması bu düşüşte etkili oldu. Bu durum; okul terki, demografik değişim ve okullaşma eğilimleri açısından ciddi bir uyarı niteliği taşıyor.
Sosyal-Duygusal Gelişimde İki Yönlü Görünüm
Rapor, PISA 2022 verilerine dayanarak öğrencilerin merak, kararlılık ve yaratıcılık gibi alanlarda olumlu tutumlara sahip olduğunu, ancak okula aidiyet duygusunun zayıfladığı ve psikolojik zorbalık oranlarının arttığını ortaya koydu. Bu tablo, sosyal-duygusal gelişim alanında hem destekleyici hem de önleyici politikalara ihtiyaç olduğunu gösteriyor.
NEET Oranı Endişe Verici Boyutta
Türkiye, OECD ülkeleri arasında ne eğitimde ne istihdamda (NEET) olan 15-29 yaş grubundaki gençlerin oranının en yüksek olduğu ülkeler arasında yer alıyor. Bu durum, hem ekonomik hem toplumsal açıdan ciddi riskler barındırıyor.
Eğitim Harcamaları Dolar Bazında Geriliyor
Her ne kadar TL bazında öğrenci başına yapılan harcamalar artsa da, dolar bazında bu artış sınırlı kalıyor. Öğretmen maaşları da OECD ortalamalarının oldukça gerisinde bulunuyor.
Yükseköğretimde Sert Düşüş ve Yabancı Öğrenci Artışı
2021-2022 döneminde 8,3 milyon olan örgün yükseköğretim öğrenci sayısı, 2023-2024’te 7 milyona düştü. Bu düşüş, üniversite eğitiminin değer algısındaki aşınmaya işaret ediyor. Buna karşılık, uluslararası öğrenci oranı %4,75 ile rekor seviyeye ulaştı. Yerel öğrencilerin ilgisindeki azalma ve yabancı öğrencilerin artışı, yükseköğretim alanındaki yapısal dönüşüm ihtiyacını ortaya koyuyor.
EPAM Uzmanı Ayhan Öz’den Kritik Uyarılar
EPAM Eğitim Politikaları Araştırmacısı Ayhan Öz, ortaöğretimde okul terklerinin ciddi bir sorun haline geldiğini belirtti. Öz, “2024 yılında 15-17 yaş arası NEET oranı %6,81 artarken, iş gücüne katılım %18,7’den %22,1’e yükseldi. Sosyal ve ekonomik koşullar, birçok öğrenciyi okulu bırakıp iş gücüne yönelmeye zorluyor” dedi.
Zorunlu eğitimin süresinin ve yapısının yeniden ele alınması gerektiğini vurgulayan Öz, özellikle Mesleki Eğitim Merkezleri gibi esnek modellerin güçlendirilmesini önerdi.
Doğu ve Güneydoğu’da Öğretmen Açığı ve Eşitsizlik
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde öğretmen doluluk oranlarının %60’a kadar düştüğünü belirten Öz, bu sorunun yalnızca nicelik değil, aynı zamanda nitelikmeselesi olduğunu ifade etti:
“Zorunlu hizmet bölgelerinde öğretmenler uzun süre kalmıyor. Bu da hem akademik başarıyı hem öğrenci-öğretmen ilişkisini zedeliyor. Kaliteli eğitimin sağlanabilmesi için bu bölgelerde görev yapan öğretmenlere kalıcı teşvikler verilmeli, bölgesel ihtiyaçlara uygun hizmet içi eğitimler geliştirilmelidir.”
Sosyal-Duygusal Gelişim İlk Kez Raporda Yer Aldı
Raporda bu yıl ilk kez yer verilen sosyal-duygusal gelişim başlığında, öğrencilerin kararlılık ve kendine güven gibi alanlarda OECD ortalamasının üzerinde olduğu, ancak stresle başa çıkma ve duygu kontrolünde oldukça geride kaldıkları vurgulandı. Öz, sınav odaklı sistemin öğrenciler üzerindeki baskıyı artırdığını belirterek, “Yeni müfredat bu baskıyı hafifletme ve sürece dayalı değerlendirmeyi teşvik etme açısından umut verici olabilir” dedi.
Üniversite Mezunlarının %27’si İşsiz
Üniversite mezunları arasındaki işsizlik oranının %27 olduğuna dikkat çeken Öz, yükseköğretim kontenjanlarının plansız şekilde artırıldığını, ancak üniversite-sanayi iş birliği gibi uygulamaların yetersiz kaldığını ifade etti. Öz, teknik alanlarda insan kaynağı açığı yaşanırken, bazı bölümlerde ise mezun fazlası olduğunu belirtti.
Raporun öne çıkan önerileri arasında şunlar yer alıyor:
• Ortaöğretimde okul terkine karşı erken uyarı sistemleri yaygınlaştırılmalı.
• Öğretmen yeterlikleri izlenmeli ve sürekli geri bildirim mekanizmaları kurulmalı.
• Dezavantajlı bölgelerde kalıcı teşvikler uygulanmalı.
• Yükseköğretimde kontenjan planlaması iş gücü ihtiyaçlarına göre yapılmalı.
• Eğitimin yalnızca akademik değil, sosyal-duygusal gelişimi de kapsayacak biçimde yeniden tasarlanması gerekiyor.
Yorum yazarak Şanlıurfa Olay Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Şanlıurfa Olay Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Şanlıurfa Olay Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Şanlıurfa Olay Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Şanlıurfa Olay Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Şanlıurfa Olay Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Şanlıurfa Olay Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Şanlıurfa Olay Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.