Suriyelilerin istihdamı için komisyoncular türedi!

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği yetkilileri, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve öğrencilerin katıldığı konferansta yabancıların ve özellikle Suriyelilerin istihdam yoluyla uyumu tartışıldı. Konferansa Şanlıurfa'dan davetli panelist olarak katılan Doç. Dr. Mahmut Kaya Şanlıurfa örneğinde Suriyelilerin iş ve meslek alanında yaşadığı problemleri anlattı. Doç. Dr. Kaya, saha araştırmasına dayandırdığı konuşmasında Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların istihdamla ilgili problemlerinin 4 başlık altında incelenebileceğini belirterek "Bunlar mültecilerin eğitim kültür ve iş becerilerini kapsayan yapısal durumları, mültecilerin yerleştiği şehirlerden kaynaklı problemler (işsizlik istihdam alanları ve kapasite), çalışma koşullarını düzenleyen yasal metinler ve ülkenin mevcut ekonomik durumudur" dedi.

"VASIFZSIZ KİŞİLER DAHA ÇOK İŞ BULUYOR"

Doç. Dr. Kaya, Şanlıurfa özelinde sahada Suriyelilerin istihdama katılımı konusunda yaşamış olduğu problemleri şöyle sıraladı:

"En temelde iş alanları yetersizdir, mesleki belgeler, işe alımda mevzuat ve denklik problemi bulunmaktadır.  Nitelikli meslek sahibi kişiler iş bulmakta büyük zorluklar çekerken vasıfsız kişiler daha çok iş bulmaktadır. Türkçe bilmeme istihdama erişim için büyük bir problemdir. Lisans, izin ve benzeri yasal yollar için başvuru süreçleri ağır ve zor işlediği için informal sektörler yaygınlaşmaktadır. Üniversiteyi bitiren Suriyeli gençler kendi alanında neredeyse hiç iş bulamamakta, bunlar daha çok uluslararası sivil toplum kuruluşlarının projelerinde tercümanlık asistanlık gibi işler yapmaktadır. Geçici sağlık merkezleri ve Suriyelileri yönelik Milli Eğitim Bakanlığı'nın eğitim programı lisansı eğitimine sahip Suriyeliler için bir istihdam alanı oluşturmaktadır ancak buradaki ücret bin 600 TL olup öğretmenlerin geçiminin sağlamasında çok etkili değildir. Ayrıca öğretmenler Özlük hakları açısından problemli durumdadır."

"KOMİSYONCULAR TÜREDİ"

Özellikle 40 yaş üstü Suriyelilerin iş bulamadığına dikkat çeken Doç. Dr. Kaya, istihdamın büyük ölçüde kayıtdışı olduğunu belirterek "Suriyelileri yönelik önyargılar istihdama katılımı engellemektedir. Şanlıurfa’da iş alanlarının kısıtlı olmasından dolayı bazı Suriyeliler yöre dışına iş göçü yapmaktadır" ifadelerini kullandı.

"İşe alımlarda aracı mekanizmalar Komisyoncular türemiştir" diyen Doç. Dr. Kaya araştırmalarında Suriyelilerin iş bulma taleplerini fırsata çevirenler olduğu da ortaya koydu.

Öte yandan araştırmalarda istihdamda kadınlar için çeşitli istismarlar söz konusu olduğu gerçeği de gözler önüne serildi. 

Sınır şehirlerinde mülteci yükünün fazla ve bu şehirlerin ekonomik olarak zor durumda olduğunu; mültecilerle birlikte yerli halkın da söz konusu zorlukları yaşadığını belirten Doç. Dr. Kaya çözüm önerilerini de şöyle sıraladı:

" Çözüm olarak iş ve istihdam alanlarının arttırılması,  sahada faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası kuruluşların üretim odaklı istihdama yönelik projelere ağırlık vermesi özellikle hassas grup içerisinde olan kadınların istihdama katılımının teşvik edilmesi ve sınır şehirlerindeki mülteci yükünün iş imkanlarının yüksek olduğu şehirlere   Dağıtımı, başta ekonomik alan olmak üzere tüm diğer alanlarda güvencelerin ve denetimlerin sağlanması önem taşımaktadır."