“2020'de Hacı adayı sayımızın 80 binleri aşma çabası içindeyiz”

Diyanet İşleri Başkanlığı Hac ve Umre Hizmetleri Genel Müdürü Bircan, Türkiye nüfusunun artmasından dolayı 2020 yılında hacı adayı sayısının 80 binleri aşma çabası içerisinde olduklarını söyledi.

Diyanet İşleri Başkanlığının hac organizasyonunun icrası nerelerde gerçekleşiyor?

Remzi BİRCAN: Diyanet İşleri Başkanlığının hac organizasyonunun icrası, Mekke-i Mükerreme'de ve Medine-i Münevvere'de gerçekleştiriliyor. 2019 hac organizasyonu süreci geçen yılın son ayında başladı.

Hacı adaylarına nasıl bir hizmet veriliyor?

Remzi BİRCAN: Hacı adaylarına kesin kayıt işlemlerinin ardından İl ve İlçe Müftülüklerinde Eğitim Seminerleri verildi. Hacı adaylarına mihmandarlık yapacak 4 bine yakın Din Görevlisi, Kafile Başkanı, Sağlık Görevlisi, Tercüman, değişik unvanlardaki görevlileri de eğitimini tamamladıktan sonra Mekke ve Medine'ye intikallerini başlattık. Sunulan hizmetlerin başında koordinasyon ve iskan geliyor. Mekke'de 5 bölge halinde Türk Hacı adayları otellere yerleştirildi. Yeme içme hizmetlerini de Türkiye'den gelen 150'ye yakın aşçı kadrosuyla Türk damak tadına uygun yemeklerin hazırlanması için oluşturulan mutfakla veriliyor. Mutfağın günlük kapasitesi 70 bin kişiye kadar hizmet sunabilecek şekilde ayarlandı. Burada pişirilen yemekler hacı adaylarının konakladıkları otellere ulaştırılıyor.

Sağlık hizmetlerine de büyük önem veriyoruz. Mekke'de 120 yataklı hastanemiz var, ihtiyaç olması durumunda kapasiteyi 200 yatağa kadar çıkarabiliyoruz. Sağlık Bakanlığı ile yapılan koordinasyonla hastanede hemen hemen tüm branşlarda Uzman Doktor bulunduruyoruz.

Hacı adaylarının Kâbe’ye intikalini sağlıyor musunuz, nasıl?

Remzi BİRCAN: Hacı adaylarının Kâbe’ye intikallerini, ring usulü 100 otobüsle gerçekleştiriyoruz. Bu arada Hacı adaylarına 24 saat irşat hizmeti veriyoruz. Fetva ve irşat ekibiyle hacı adaylarının dini konulardaki soruları cevaplandırılıyor. 24 saatlik telefon hizmetiyle de hacı adaylarımız bizlere ulaşabiliyor.

Bu yılki organizasyonunuzla ilgili istatistikî bilgiler verebilir misiniz?

Remzi BİRCAN: Bu yıl hacı adaylarının yaş ortalaması 60. Başkanlığımızca Mekke'ye getirilen hacı adayı sayısı, bugün itibarıyla 47 bin 723, bu sayı şirketlerin getirdiği hacı adaylarıyla 75 bine yaklaştı. Bu yıl hacı adaylarının % 54'ü kadın, % 46'sı erkeklerden oluşuyor. En küçük hacı adayı, kutsal topraklara anne babasıyla gelen 14 Mayıs 2019 doğumlu Ayşe naz Yıldırım, en yaşlı hacı adayı ise, 1 Temmuz 1922 doğumlu 97 yaşındaki Fikriye Çam isimli adaylarımız.

Bu arada bizleri üzen bir durum ise, Türkiye'den ilk kafilenin kutsal topraklara geldiği 5 Temmuz'dan bu yana 17 Türk hacı adayı kalp krizi, trafik kazası, doğal iklim şartları, zatürre ve yaşlılığa bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.

Ne gibi yenilikler yapıyorsunuz veya projeleriniz var mı?

Remzi BİRCAN: Bu yıl israf ve temizlik konusunda farkındalık oluşturmak için ‘Çevreci Hac’ projesi oluşturduk. Projeyle, gezilen kutsal mekânlarda ve konaklanan yerlerde temizlik ve israf konusuna dikkat çeken çalışmalar yapıyoruz. Arafat'ta ilk kez 2016 yılında klimalı yüksek çadırların kurulmasını sağladık. 2015 yılına kadar eski usul bir çadır sistemiyle Arafat'ta hacılarımızın vakfesini sağlıyorduk. Maalesef bu kadar olmasa da sıcaklığın zirvede olduğu dönemlerdi, eylül ayı gibi. 2015'te Arafat'ta sadece 26 vatandaşımızı sıcaklar yüzünden kaybettik. Buranın yetkilileriyle de düşünerek 'Ne yaparız' diye kafa yorduk ve yüksek klimalı çadır sistemine geçtik. O yıl, 2016'da sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarımız üzerinde uygulanan bir sistemdi. Bunu başardık. 2017'de bu bütün dünya ülkelerine şamil oldu. Geçen yıla kadar bu çadırlardaki, camilerde bulunan dolap tipi klimalardı. Hava çok sıcak, bu klimalar yetişmiyordu. Geçen sene sanayi tipi klimaya geçtik. Bu yıl da o klimalar yine devam edecek. Estetiğini düzelteceğiz bu sene. Bu yıl da çevreci ve israftan uzak bir hac yapmak için çalışmalarımıza devam ediyoruz.

Hacı adayları Arafat’a ne zaman çıkarılacak?

Remzi BİRCAN: Hacı adaylarını, Arafat'a 9 Ağustos Cuma günü saat 16.00'dan sonra çıkarmayı planladık. İnşallah Arafat vakfemizi de 10 Ağustos Cumartesi günü hep beraber Arafat Dağı'nın eteğinde, Diyanet İşleri Başkanımız Ali Erbaş'ın yapacağı dua ve konuşma ile hep beraber günahlarımızdan arınmış bir şekilde yapıp döneceğiz.

Hac için uzun yıllardır bekleyen vatandaşların durumuna ilişkin bir gelişme var mı?

Remzi BİRCAN: Türkiye'de hac için ön kaydını yaptıran yaklaşık 2 milyon 130 bin vatandaşımız şu an bekliyor. Suudi Arabistan'da Arafat ve Müzdelife'de mekânlar çok dar, fiziki şartların yetersizliği her ülke için bazen bu istenilen sayının getirilmesini engelliyor, hacı adayları belli bir kota çerçevesinde getiriliyor. 1989 yılında Ürdün'ün başkenti Amman'da alınan bir karar çerçevesinde ülke nüfuslarının binde biri oranında her ülke için kota tahsisi var. Ülkemizin nüfusu 80 milyon olduğu için bu yılki kotamız 80 bin ama vatandaşlarımızdan sürekli bu yönde bir talep geliyor. Burada bu hacı adaylarımızın belirlenmesi noktasında birkaç kriter var. Bazı ülkelerde sıra sistemi var, Malezya'da mesela. Hac için 30, 40, 50 yıl sonrasına sıra veriliyor. Hatta bu uygulamayı yerinde gördüm, bir Malezyalı kardeşimiz geldi, hac başvurusunda bulundu, kendisine 98 yıl sonrasına sıra verilmişti 2017 yılında. Bu bir yöntem, uygulanabilir mi, biraz zor.

“Katsayılı kura sistemi” ne demek?

Remzi BİRCAN: Vatandaşlarımızın beklemiş olduğu yıla göre katsayı uygulanıyor. Örneğin bir vatandaşımız 10 yıl beklemiş ise bunun katsayısı 10 çarpı 10 şeklinde 100 oluyor. Kurada ismi 100 defa dönüyor ama vatandaşımızın ilk yıl başvurusunda bir çarpı bir şeklinde katsayısı 1'dir. Bunun çıkma şansı çok çok düşüktür ama çıkabilir de. Çok bekleyene çok sık çıkma şansı oluyor. 2019 yılı verilerine baktığımızda en çok bekleyen vatandaşlarımızdan kurada çıkanların oranı yüzde 50'ye yakın. 9 yıllar yüzde 40, 30, 25 diye devam ediyor. Bu katsayılı kura sisteminde bekleyen vatandaşlarımıza çıkma imkanı daha çok sağlanıyor.

Hac kontenjanının artırılması için neler yapılıyor?

Remzi BİRCAN: Hac kontenjanının artırılması için Suudi Arabistan Hac Bakanlığının büyük gayreti olduğunu görüyoruz. Altyapı hizmetleri ile Mekke Medine arasındaki ulaşım sistemlerini, hatta Mina'da katlı çadır sistemini kurmaya çalışıyorlar. Bunun için çalışma devam ediyor. O gerçekleştiğinde 2030 yılında bize verilen bilgiye göre bu sayı, geçen sene 2 milyon 700 bin insan gelmişti tüm dünyadan, ama 2030 yılında 5 milyon kadar hacı adayı getirme gibi bir hedefleri bulunmakta. Bizde de aynı oranda, 5 milyon geldiğinde ülkemize tanınan kota belki 80 bin değil de 200 bin, 300 bin, 500 bin olacak. Biz aynı sistemle vatandaşlarımızdan kura usulü alacağız, 2 milyonluk bekleyen sayısını azaltmaya çalışacağız.

Önemli bir gelişmeyi de paylaşayım. 80 binden bahsediyoruz. Buraya gelmeden önce temmuz başlarında, ülke nüfusumuzun 80 milyon olmadığını, resmi rakamlarını TÜİK'ten aldığımız verilerle Birleşmiş Milletler'den de teyidini yaptırarak Hac Bakanlığına sunuyoruz. 83 milyon olduğunu hedefleyerek kotamızın 83 bin şeklinde revize edilmesini talep ettik. İnşallah 2020 yılında, tabii temennimiz o, kesin değil, şu aşamada 3 bin kişilik daha fazla hacı adayı getirmek için çaba içerisindeyiz. Başkanlık olarak, ne kadar fazla hacımız gelirse biz o kadar mutlu oluruz. Onun için bütün gayretimizi, bütün resmi yazışmalarımızı yaparak bu konuda çaba sarf ediyoruz.